Search
Koffiekenners

‘Ik wil mijn vaders visie om volledig in harmonie met de natuur te leven voortzetten’

Fotografie
Jitske Schols
Tekst
Sophie Fleur Jongebloed
Koffiekenners

‘Ik wil mijn vaders visie om volledig in harmonie met de natuur te leven voortzetten’

Gabriela Gómez komt uit een Hondurese koffiefamilie. Ze is marketingmanager bij Nestlé (o.a. NESCAFÉ®, Starbucks®), maar zet ook de koffieplantage van haar (groot)ouders in Honduras voort.

Fotografie
Jitske Schols
Tekst
Sophie Fleur Jongebloed

Gabriela Gomez’ groene koffiedroom 

Je komt uit een Hondurese koffiefamilie. Hoe ziet een gemiddelde werkdag er voor jouw familie uit? 

‘Het ritme op onze honderd jaar oude koffieboerderij is onveranderd. Ik probeer de boerderij voort te zetten met respect voor de manier waarop mijn oma en mijn vader, die drie jaar geleden is overleden, hem runden. Uit een bepaald sentimentalisme, maar vooral omdat er mensen afhankelijk zijn van onze boerderij. 

Hoe een werkdag eruitziet hangt af van het seizoen. Van maart tot juni houden we de koffieplantage schoon; we snoeien en controleren de planten op ziekten. In juli tot september gebruiken we natuurlijke bestrijdingsmiddelen en maken we ons op voor het oogstseizoen, dat van november tot februari loopt. Dat is een uitdagende periode, want de oogst is de spiegel voor het bestaan van een koffiefamilie. Een kwetsbare tijd. Orkaan? Weg inkomen. Te laat geplukt? Weg koffiekwaliteit, en dus een goede prijs voor de koffie. Koffietelen betekent deels overgave en hoop – want het blijft een natuurproduct – en deels hard werken. 

Tijdens de oogst start de dag vroeg in de ochtend; om de middaghitte voor te zijn. Het ontbijt bestaat uit een groot bord frijoles geserveerd met warme tortilla’s en eieren: typisch Hondurees. Je kunt er uren op teren. Dan worden de taken verdeeld. De een plukt, de ander ontpulpt (het ontdoen van de schil van de koffiebes). Naast koffie verbouwen we ook bananen voor de diversiteit, dus die worden ook gecontroleerd. In de late middag is het mooi geweest en stopt de werkdag.’

Kun je voor de leek uitleggen hoe koffieteelt in Honduras verschilt van, zeg, Brazilië of Colombia (en andere grotere koffielanden)?

‘Honduras ligt in het hart van de koffiebelt. En is een van de grootste producenten van arabicakoffie ter wereld. Het smaakprofiel van Hondurese koffie is specifiek. Dat heeft naast klimaatinvloeden te maken met de manier waarop de koffie wordt verwerkt. In Honduras wordt enkel de ‘washed’ techniek toegepast. Dat betekent dat het zachte schilletje, ‘de kers’, met water wordt gescheiden van de pit – dat is uiteindelijk onze koffieboon. De koffie van Honduras is rond en gebalanceerd en bevat tonen van tropisch fruit en een rijke notige cacaosmaak. Colombiaanse of Ethiopische koffie is fruitiger.’ 

Wat weten koffiedrinkers in Nederland niét over het leven op een koffieplantage?

‘Hoeveel werk het is! In Nederland wordt er flink geleut. Gerust vier koppen koffie per dag. Ik denk niet dat er vaak tijdens die koffiemomenten aan de families achter de koffie wordt gedacht. Aan de harde werkers op de plantages die verantwoordelijk zijn voor de koffieplant. Of hoe een ontwrichting van de seizoenen, mislukte oogsten en stormvloeden, de toekomst van Hondurese gezinnen in één klap kunnen veranderen.’

Wat neem je van je opvoeding mee in je dagelijkse werk voor een multinational die koffie verkoopt?

‘Inmiddels woon ik in België en werk ik al 19 jaar voor Nestlé. Mijn vader was naast koffieboer ook tandarts, waardoor ik – mede dankzij een scholarship – kon gaan studeren in Japan. Maar waar ik ook ben ter wereld, koffie stroomt door mijn aderen. Als je tussen de koffieplanten in het bos opgroeit doet dat iets met je. Toen ik na mijn studie in contact kwam met Nestlé voelde dat als een logische stap. Het bedrijf deelt de koffiewaarden die ik belangrijk vind. Zo is Nestlé de grootste koper van verantwoord verbouwde koffie. En dan is er het Grown Respectfully* plan, dat zich richt op levensverbetering van koffieboeren, voorkomen van ontbossing en behoud van biodiversiteit. Hoe het werkt: we geven koffieboeren trainingen in beter bodemgebruik en watermanagement en helpen ze met hun boekhouding en financiën.’ 

Zou koffie – in het algemeen – duurder moeten zijn, om naar een eerlijke koffietoekomst voor iedereen te kunnen gaan?

‘Ik denk dat het belangrijker is om te bedenken hoe we het leven van de boeren kunnen verbeteren. Bijvoorbeeld door direct bij de boeren in te kopen. Vergeet niet dat de hulp die je boeren biedt, terugstroomt in de kwaliteit van jouw koffie thuis; heeft de boer de middelen om te zorgen voor zijn plantage, dan gaat de kwaliteit van zijn oogst omhoog. Steun ziet er bovendien anders uit per gemeenschap en per regio. De ene boer heeft hulp nodig met water- en afvalmanagement en de ander met het drogen van de koffie. Daar moeten we beter op inspelen voor een eerlijke, en vooral duurzame toekomst.’ 

Hoe gaat jouw familie om met de uitdagingen die klimaatverandering met zich meebrengt?

‘Vorig jaar hadden we in Honduras veel schade vanwege de orkaan. Een ander probleem is ontbossing. Op onze plantage wordt dat niet gedaan, maar veel boeren zien geen andere mogelijkheid door structurele armoede en een gebrek aan kennis; wanneer er niet genoeg inkomen valt te halen uit de bestaande plantages, dan wordt het volgende stuk bos omgehakt. Wij leven juist sámen met het bos en verbouwen naast koffie andere gewassen zodat de bodem gezond blijft. Nog een geluk: er stroomt een natuurlijke waterbron door onze plantages. Dat maakt watermanagement een stuk makkelijker.’

Zou je jouw ‘Grote Groene Koffiedroom‘ kunnen verwoorden?

‘Ik wil de ogen van de koffiedrinker openen, zodat ze zien hoeveel passie en arbeid er in koffieteelt en -verwerking schuilt. Hoe bewuster de consument wordt van koffie, hoe groener zijn koopgedrag zal. Als je snapt door wie koffie wordt gemaakt, en waar, dan ga je vanzelf op zoek naar koffiebonen van verschillende herkomst en ben je bereid meer te betalen voor je koffie. Zo draag je bij aan de bron: aan zowel het milieu als aan de koffieboer.’

Welke rol speelt Nestlé in het verwezenlijken van die Grote Groene Koffiedroom? 

‘Nestlé vervult twee rollen: ten eerste is het de grootste producent van verantwoorde koffie – van kiem tot kop. Ten tweede: innovatie. We willen de koffiedrinker verleiden met nieuwe koffievarianten zodat het interessant blijft. Zo hebben we de NESCAFÉ® Farmers Origins gelanceerd. Een concept waar we meer verbinding maken met de koffieboeren en het verschil laten proeven tussen de verschillende koffielanden, mede dankzij de diversiteit aan brand- en smaakprofielen. Andere innovaties zijn bijvoorbeeld meer gericht op de jongere koffiedrinker, zoals de Iced Cappuccino oploskoffie waar je alleen water aan hoeft toe te voegen voor een koude koffie met schuimlaag.’

Je noemde eerder al het Grown Respectfully plan. Zijn er meer initiatieven vanuit Nestlé om de koffieboeren vooruit te helpen?

‘Nestlé heeft allerlei initiatieven bijvoorbeeld, vorig jaar werden boeren in Honduras geholpen met de aanschaf van nieuwe drogers. Die zijn belangrijk voor de koffieboer, want is zijn koffie niet helemaal droog op het moment van verkoop, dan ontvangt de boer niet de volledige prijs.’ 

Wereldwijd zijn er ook allerlei andere initiatieven vanuit het Grown Respectfully plan: trainingen voor boeren, watermanagementprojecten, onderzoek naar koffieplanten om ze resistenter te maken tegen ziekten en om de opbrengst te verhogen, renovaties van koffieboerderijen, educatie voor jongeren en vrouwen zodat ze het koffiebedrijf beter kunnen runnen en meer zicht hebben op de financiën. Samen werken we aan ons doel: 100 procent verantwoorde koffie wereldwijd in 2025 (in Nederland hebben we het doel al bijna gehaald en zitten we nu over de 90 procent).

Wil je er een steunvoorbeeld uitlichten dat het meest typeert wat Nestlé op duurzaamheidsgebied doet?

‘Mijn vader is ooit veel koffieplanten verloren aan La Roya (de Coffee borer beetle), een kever die de oogst tot een grote ravage maakte. Ik geloof dat we met wetenschappers kunnen werken aan verbetering van de koffieplanten zelf; als we sterkere gewassen kweken die beter bestendig zijn tegen ziektes en plagen – én bovendien meer koffiebessen geven – dan heeft de boer direct een streepje voor. Nestlé kan dus dankzij innovaties vanaf het begin al helpen met een betere oogst voor de boer.’

Wat is jouw persoonlijke (koffie)duurzaamheidsdroom (of -doel)?

‘Dat ik mijn vaders visie om volledig in harmonie met mijn omgeving te leven kan laten voortleven. Zowel in België, waar ik woon, als op de koffieboerderij in Honduras waar ik de erfenis van mijn vader in stand houd. Hij was gelukkig op de boerderij. Altijd dicht bij de natuur, waar hij zo van hield. Hij plantte duizenden bomen, zo mooi om te zien. En nog steeds zie je dat terug in de omgeving. 

Een beter milieu begint bij jezelf. Een eerlijkere koffiewereld begint ook bij onszelf (dus bij elke consument). Wat kunnen we als consumenten doen om genoemde dromen te realiseren?

‘Consumeer bewust. Realiseer je dat ook jij invloed uitoefent op het milieu, iedere keer als je energie verbruikt. Dus als je een kop koffie maakt, zorg dan dat je de juiste hoeveelheid afweegt. Zodat er geen onnodig voedsel verspild wordt.’  

*Key facts Grown Respectfully:

* Today, 75% of coffee for Nescafé products is responsibly sourced. And in the Netherlands over 90% is already responsibly sourced.  This means tracing it back to an identified farmer group. The coffee is verified or certified by independent organizations. >>>Our partners examples: 4C (certification for responsibly sources) , RFA (evaluates activities in coffee-sourcing regions worldwide to ensure they positively impact farmers’ lives. Rainforest Alliance regularly monitors farmers’ adoption of good practices and the evolution of related indicators like productivity)

* We are celebrating 10 years of the Nescafé plan – achievements following to empower coffee communities:

* Distributed 235 million high-yielding and disease-resistant coffee plantlets, exceeding the initial objective of 220 million. This contributed to the renovation of nearly 120’000 hectares of coffee farms worldwide;
Developed and released 15 new Arabica and Robusta coffee varieties in five countries: Mexico, Colombia, Ecuador, Philippines and Thailand. These plant materials have higher productivity, resiliency and superior quality;   – R&D center in Tours, France – Plant science

* We collaborative with over 1 million farmers world wide.  Direct purchase as well

* Delivered more than 900’000 farmer training sessions on good agricultural practices. The objectives were to optimize productivity and costs, improve quality and reduce the environmental footprint through efficient irrigation methods or pruning techniques;

* Empowered more than 10’000 women and young farmers through leadership programs and training on household economic planning;

* Reinforced the business skills of more than 10’000 farmers with a focus on financial literacy, record keeping and entrepreneurship.