Search
Koffieschool

Koffie Neerlandica, 125 jaar Perla parels

Tekst
Ico van Rheenen
Fotografie
Jelle Rietveld
Koffieschool

Koffie Neerlandica, 125 jaar Perla parels

Een hink-stap-sprong door Albert Heijns en daarmee ook de Nederlandse koffiegeschiedenis.

Tekst
Ico van Rheenen
Fotografie
Jelle Rietveld
– 1895 –

Koffiebranden in het washok

Voor de eeuwwisseling was Nederland nog een van de belangrijkste koffielanden ter wereld. Op dat moment verplaatste de koffieaanvoer zich deels van Amsterdam naar Rotterdam. En nam Brazilië als koffieproducerend land de eerste plaats in de wereldkoffiehandel in. De Nederlandse koffiemarkt kampte al jaren met tegenvallende opbrengsten van de populaire Javakoffie. Dat was het tijdsbeeld. Tegelijkertijd beleefde de Zaanstreek een forse opbloei van de economie. Vervoersmogelijkheden groeiden, productiemogelijkheden idem dito en de vraag naar luxegoederen, waartoe koffie nog behoorde, ging extreem crescendo. Import, bevoorrading en productie haalde Albert Heijn daarom algauw (vrij letterlijk) in huis. Koffieproductie betekende ambachtelijk branden, met aanvankelijk zeer simpele gereedschappen, die ook in Italië hun intrede hadden gedaan. Lees: groene bonen, op een open vuurtje, met de handgedraaide trommelbrander.

– 1940 –

Smaakt als koffie

Tijdens de Duitse bezetting moest Albert Heijn zijn assortiment sterk inkrimpen. Grondstoffen en producten werden door de Duitsers gevorderd. Zoveel mogelijk voorraden werden naar de winkels gestuurd om de kans op inbeslagname zo klein mogelijk te maken. Vooral in het geval van koffie ging de inbeslagname velen aan het hart, omdat Albert Heijn koffie een flinke opmars had gemaakt dankzij de Boffie-reclames. Het was een tijd van improviseren op vele vlakken. Op koffiegebied slaagde Albert Heijn erin met surrogaten de opgebouwde koffiefaam te behouden. Uit magere melkpoeder en menging met geroosterde chicorei, rogge of gerst werden koffievervangingsmiddelen gemaakt waar Boffie zich niet voor hoefde te schamen. De koffie werd ook wel Smalsko genoemd. ‘Smaakt als koffie’.

– 1930 tot 1953 –

Kuifje van de koffie verovert Nederland

‘Stop, hier is Boffie met Albert Heijn’s koffie’ was een van de slogans waarmee de Kuifje van de koffie Nederland veroverde. Ober Boffie, een olijke stripfiguur, beleefde allerlei avonturen die de koffiedrinker enthousiasmeerde tot aankoop van de koffies die hij serveerde. Hij was de kleine held in een kwartetspel, op koffieaffiches en in kinderboeken, waaronder De Koddige Avonturen van Boffie, en muze in een liedje van Louis Davids. Boffie werd later ook voor andere Albert Heijn marketingcampagnes ingezet. En heeft zo zijn erevermelding in de geschiedenis van de Nederlandse reclame verdiend.

– 1956 –

Voor iedere smaak een andere melange

In 1956 begon Albert Heijn met een smaakpanel van huisvrouwen om te horen welke koffiemelanges zij het liefst dronken. In plaats van op prijs, die intussen danig fluctueerde door de grillige wereldkoffiehandel, werd de koffie neergezet op smaaktype. Dat ging zo: consulentes reisden door het land en verkochten koffie tegen gereduceerd tarief, zodat gezinnen thuis smaaktestjes konden verrichten. De reacties kwamen terug via bijgesloten antwoordkaarten. Klanten bleken ervan gecharmeerd dat zij zelf konden uitzoeken tot welke smaakgroep ze behoorden. En dat mondde uit in de introductie van vier koffiemelanges met uiteenlopende smaken. Elke smaak was voorzien van een standaardkleur om de herkenbaarheid in de winkel te vergroten. Wat velen niet weten: vanaf 1960 – en nog steeds – vormen smaakpanels een vast onderdeel in het keuzeproces van het assortiment van Albert Heijn.

-1963 –

Zelf thuis koffie malen hoeft niet meer

Perla was niet altijd al Perla. Perla was eerder Albert Heijn’s koffie, Delicata en zelfs Boffie koffie. De naam Perla duikt voor het eerst op als koffie-inkoper Gerard Hermanides een nieuwe koffiesoort ‘Perla de Columbia’ gaat noemen; Spaans voor parel van Columbia, het land waar de bonen voor deze melange vandaan kwamen. De koffie werd innovatief in vacuümblikken verpakt – vacuümpakken bestonden tot dan toe nog niet. De blikken werden ook wel ‘Allerhande pffft’-blikken genoemd. Het blik dat met een zucht, als het ware, zijn inhoud prijsgaf als het werd geopend. Sinds 1989 prijkt op alle koffie van Albert Heijn de naam Perla. Het jaar waarin de koffiebranderij naar het Zaandamse Westerspoor verhuist.

Pffft-blikken houden gemalen koffie langer vers